Het geslacht Staphylococcus omvat meer dan 20 soorten. S. aureus, S. epidermidis, S. haemolyticus, S. viridans en S. saprophyticus komen bij de mens het meeste voor. De ziektebeelden wisselen sterk. Men kan deze infecties onderverdelen in huidinfecties en voedselvergiftigingen.
De voedselvergiftiging wordt veroorzaakt door een vergif (toxine) dat door de bacterie bij besmetting in het voedsel wordt gevormd. De aanvang van de eerste ziektesymptomen is meestal snel, in vele gevallen zelfs acuut. Dit is afhankelijk van de gevoeligheid van het individu voor het gif, de hoeveelheid besmet voedsel dat gegeten is en de algehele gezondheidstoestand van het slachtoffer. De meest voorkomende symptomen zijn misselijkheid, braken, kokhalzen, buikkramp en uitputting. Sommige personen zullen niet al deze symptomen vertonen. In ernstigere gevallen treden ook verschijnselen als hoofdpijn, spierkramp en tijdelijke veranderingen in bloeddruk en hartslag op. Herstel duurt meestal twee tot drie dagen.
De huidinfectie ten gevolge van een S. aureus-infectie leidt over het algemeen tot een pus producerende ontsteking. Ongeveer 30% van de mensen is symptoomloos drager van S. aureus, met name in de neus. De S. viridans komt met name in de keel voor.
Infecties door staphylococcen kunnen zowel endogeen als exogeen zijn.
Een endogene infectie is een infectie die veroorzaakt wordt door een besmetting van micro-organismen die normaal gesproken in het lichaam aanwezig zijn (bijvoorbeeld darmbacteriën). Een dergelijke infectie kan aanleiding geven tot verschillende soorten infecties van de huid.
Exogene infecties worden veroorzaakt door besmetting met een staphylococcen infectie van buitenaf. Voorbeelden hiervan zijn: ontstoken haarzakjes, steenpuisten, krentenbaard, chronische vorm van acne, borstontsteking, wondinfectie, longontsteking, botontsteking.