Tegenstrijdige berichtgeving over gebruik handgel
In december 2016 stond in het AD: Antibacteriële handzeep en ‘hygiënische’ producten zoals toetsenborddoekjes moeten uit de schappen geweerd worden. Het effect is onbewezen en kan ons zelfs vatbaarder maken voor ziekten. Dat stelt de Gezondheidsraad.
Op 3 maart 2020: Het RIVM tipt alcoholhoudende handgel als alternatief voor handen wassen als er geen water of zeep in de buurt is en ook voor het ontsmetten van handen die niet heel vuil zijn.
Dit zijn twee totaal tegenstrijdige berichten; wat moet je nu geloven?
Nog twee tegenstrijdige berichten over handgel:
Marcel Zwietering, hoogleraar Levensmiddelenmicrobiologie aan Wageningen University & Research, is sceptisch over de handgels. “Om een eerste misverstand uit de wereld te helpen: een antibacteriële handgel helpt niet tegen het coronavirus. Want virussen hebben niks met bacteriën te maken. Zo’n gel helpt om bacteriën te doden, maar zegt niks over het doden van virussen.”
Ook is Zwietering sceptisch over desinfecterende, antimicrobiële en hygiënische handgels. “Waar hebben de fabrikanten de handgel op getest? Misschien op een paar bacteriën en op een virus. Je weet het niet. En bij een nieuw virus, zoals het COVID-19-virus, is het al helemaal niet duidelijk of de gel echt helpt.”
Daarentegen zegt Peter Molenaar van de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het RIVM en expert handen wassen: “Hoewel het coronavirus een vervelend virus is waar we als maatschappij veel last van hebben, is het makkelijk te doden met alcohol”, zegt hij. De meeste alcoholhoudende handgels zijn volgens Molenaar dus wel degelijk effectief als je een besmetting met het coronavirus wil voorkomen.
Bacterie dodend ingrediënt bij een virusuitbraak?
Sinds de COVID-19 uitbraak zie je overal de handgels staan, bij de kapper, in winkels, bij benzinestations etc.
Zelfs op basisscholen worden kinderen geacht tot wel 7 keer per dag hun handen te ontsmetten. Liters handgel staan er op de tafels, maar hoe goed is dit?
Veel handgels bevatten alcohol als actief bacteriedodend ingrediënt, iets wat je huid enorm kan uitdrogen. Vaak bevat het ook het ingrediënt ‘triclosan’.
Maar, we hebben nu toch te maken met een virus en niet met een bacterie??
Triclosan
Triclosan blijkt een van de grootste hormoonverstoorders te zijn en grootschalige gebruik van deze antibacteriële stof is omstreden. Microbiologen waarschuwen eveneens voor het risico van resistentievorming, zoals dat bij grootschalig gebruik van antibiotica het geval is..
Op en in de dieper lagen van de huid bevindt zich de huidflora die van nature op de huid voorkomt. Dit zijn bacteriën die in de huid leven en bij een intacte huid geen kwaad kunnen, integendeel ze zorgen voor bescherming.
Te veel bacteriën doden met behulp van een handgel kan een averechts effect hebben. Zo’n gel doodt namelijk niet alleen de slechte, maar ook alle goede bacteriën die op de huid leven. Als je daar te veel mee knoeit, verstoor je het natuurlijke evenwicht.
Vergelijk het met antibiotica: de reden waarom je daar diarree door kan krijgen is omdat ze ook de goede bacteriën in je darm doden.
Daarnaast biedt bacteriële handgel overlevingsvoordeel voor de meest resistente stammen en bacteriën. Je doodt namelijk ongeveer 99% van de bacteriën. De 1% die je niet doodt (de sterksten), zullen zich nu eenvoudig kunnen vermenigvuldigen omdat het evenwicht verstoord is.
Handenwassen
Het is wel erg verstandig om onze handen te blijven wassen!
Het wassen van de handen is keer op keer bewezen als één van de beste manieren om ziekte en infecties te voorkomen. Maar zeep en water zijn niet altijd beschikbaar als je je handen snel wilt reinigen.
Bovendien, als de handen te vaak gewassen worden, verliest de huid veel van de beschermende oliën, waardoor de huid kan barsten en bloeden.
Het is belangrijk om te beseffen dat de huid zelf eigenlijk de eerste verdedigingslinie is tegen bacteriën – niet de zeep.
Het komt zelden voor dat een ziektekiem op de huid een probleem veroorzaakt. Het kan alleen een probleem worden wanneer de ziektekiemen overgebracht worden naar de neus, mond, oren of naar een open wond zoals een gebarsten huid.
Dus obsessief wassen zal het risico om ziek te worden alleen maar vergroten, omdat de gebarsten huid een ingang biedt voor potentieel gevaarlijke ziekteverwekkers.
Ook nu het COVID-19 al een tijd in Nederland de ronde doet, lijkt het effect van een handgel beperkt. Zo’n middel ‘redt’ ons niet van het COVID-19.
Het beste kun je dus je handen wassen met water en een milde zeep zonder nare toevoegingen. Virussen worden namelijk het meest effectief gedood met water en zeep. Dit verwijdert het direct en effectief van de handen.
Antibacteriële handgels kunnen wellicht virussen en bepaalde bacteriën (beperkt) doden, maar het ‘reinigt’ je handen niet zoals zeep en water doen.
Een antibacteriële handgel verwijdert namelijk geen vuil en viezigheid. Zeep doodt ziektekiemen, bindt ze en helpt ze fysiek te verwijderen van je handen.
Opbouwen van immuniteit
Schone handen, leefstijl, positieve levenshouding én de juiste dagelijkse voedingsstoffen en supplementen zorgen voor de ultieme immuniteit, niet de handgel.
